نقش آذربایجان خاصه تبریز در ترویج و حتی شکل‌گیری شبیه‌خوانی پررنگ است

به گزارش مجله خبری نگار، اسماعیل مجللی، محقق و پژوهشگر تعزیه کشور امروز در سومین سوگواره نمایش‌های آیینی و تعزیه "نی‌ناله" به میزبانی تبریز که به عنوان داور حضور پیدا کرده بود در سخنانی پیرامون تعزیه‌خوانی با زبان آذری اظهار داشت: واقعه خونین عاشورا که در سده‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین سوژه‌های سرایش اشعار آیینی به حساب می‌آید، سبب آن شد که پا به پای شاعران فارسی، شعرای آذری نیز به سرایش اشعار با محوریت عاشورا بپردازند که در این میان آثار قابل توجهی به صورت اشعار ماندگار عاشورایی را هم اکنون شاهد باشیم.

وی در ادامه در با اشاره به نقش پررنگ آذربایجان در ترویج و حتی شکل‌گیری هنری به نام شبیه‌خوانی گفت: این مهم کاملا ملموس و غیر قابل انکار است و در این میان از خطه غیور تبریز نباید غافل ماند.

این مدرس تعزیه در ادامه اذعان داشت: نخستین صفحات ادبیات نمایشی و نمایشنامه‌نویسی ایران از همین منطقه برخاسته است که در صدر آنها می‌توان به میرزا آقا تبریزی اشاره نمود.
این پژوهشگر تعزیه که در سال ۱۴۰۰ با کتاب مجلس‌نامه غم عنوان ملی کتاب سال عاشورا را از آن خود نمود اذعان داشت: تعزیه و سوگواری‌های نمایشی در تبریز پیشینه آن به حد اقل ۴ سده قبل باز‌می‌گردد و اسناد و مدارک این مهم در دسترس است از جمله "اولیا چلبی" که در عهد صفویان در تبریز حاضر شده بود در سفرنامه خود از سوگواری نمایشی ایام محرم در تبریز سخن می‌گوید، سبقه و پیشینه تعزیه‌خوانی با زبان ترکی اگر تقدمی بر تعزیه خوانی با زبان فارسی نداشته باشد، تاخری هم به صورت چشمگیر در آن دیده نمی‌شود، به نحوی که در مجموعه واتیکان بیش از ۳۰ نسخه مجلس تعزیه دیده می‌شود.

وی ادامه داد: از اماکن عزاداری و شبیه‌خوانی تبریز در دوره قاجاریان می‌توان به تیمچه مظفری اشاره نمود که تصاویر و اسناد آن در حال حاضر موجود می‌باشد همچنین شهر تبریز از معدود شهر‌هایی بود که در عهد ناصری محلی اختصاصی برای اجرای تعزیه با نام "تکیه دولت" را در خود داشت و در روزنامه ناصری گزارشی از اجرای مجلس تعزیه در تبریز آمده است.

مجللی تاکید کرد: نام تبریز در میان اشعار تعزیه نیز دیده می‌شود به نحوی که در مجلس شهادت حر که با زبان فارسی خوانده می‌شود، "عبیدالله بن زیاد" برای تطمیع "حر" به جهت اعزام به کربلا پیشنهاد امارت تبریز را می‌دهد، بنابراین از تبریز و نقش آن در حیات شبیه‌خوانی نباید غافل ماند.

وی افزود: آنچه که در بخش شبیه‌خوانی این سوگواره خیلی قابل تامل بود حضور هنرمندان تئاتر استان در کسوت شبیه‌خوانی بود که بسیار قابل تقدیر می‌باشد یعنی تعزیه معاصر و فعلی تبریز توسط هنرمندان تئاتر اجرا می‌شود که با متن و بازیگری و سایر المان‌های نمایشی آشنایی دارند و این مهم قطعا در پیشرفت این هنر در تبریز موثر واقع خواهد شد چرا که در سایر مناتطق کشور این گونه نیست و این امید میرود که در سال‌های آتی پیشرفت بیشتری در این هنر شاهد باشیم.

گفتنی است، سومین سوگواره منطقه‌ای «نی‌ناله» با حضور۲۰ گروه نمایشی از استان‌های آذربایجان‌شرقی و غربی زنجان همدان و مرکزی در بخش‌های صحنه‌ای و شبیه‌خوانی به همت بسیج هنرمندان و به دبیری "بهمن تقی‌پور" از یکم لغایت ۴مرداد ماه در تبریز برگزار شد و احمد جولایی، اسماعیل مجللی، مینا اکبری ناصر، سید امیر حجازی، علیرضا رنجی‌پور زیر نظر استاد مهدی لزیری اعضای هیات داوری این سوگواره را تشکیل داده بودند.